Στα μυστικά του "βάλτου" ΙΙ - Οι αλχημείες των κομπογιαννιτών

Δεύτερη ανάρτηση για τις ψευδοεπιστήμες ή Junk Science στα εγγλέζικα και ήδη νοιώθω το πνεύμα του Ρον Χάμπαρντ (προεδροηγέτης και ιδρυτής των Σαϊεντολόγων θεός σχωρέστον) να με καταδιώκει για να με στείλει διακοπές στο διάστημα με τον Xenu (δείτε τα λινκς, έχουν γέλιο). Θα αποπειραθώ όμως να αναρωτηθώ για συγκεκριμένους τομείς των «σκουπιδοεπιστημών», πού έχουν να κάνουν με δύο πολύ σημαντικές “ποσότητες”, την ανθρώπινη ζωή και την ανθρώπινη ψυχή, όπου πάντα στον αριθμητή των δύο αυτών κλασμάτων βρίσκεται η έννοια ελπίδα. Ο ανθρώπινος πόνος, η απόγνωση, η δυστυχία και η ελπίδα για κάτι καλύτερο γίνονται συχνά οι μαριονέτες στα χέρια έμπειρων τσαρλατάνων, που με στόχο το κέρδος και με πολλά όμορφα προσωπεία, εφαρμόζουν μεσαιωνικές και μη επιστημονικές πρακτικές. Δύο μόνο παραδείγματα ψευδοεπιστημών, η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός, με απασχόλησαν στο "θεραπευτικό" κλάδο λόγω της μεγάλης απήχησής τους, που θυμίζει περισσότερο μόδα παρά κάτι στέρεο επιστημονικά. Εξάλλου για να τα δοκιμάζουν πολλοί δε σημαίνει ότι ευσταθούν και ως πρακτικές.

1. Ομοιοπαθητική

Κατά αρχάς ψάχνοντας να βρω στοιχεία έμεινα κατάπληκτος από βρετανικό πανεπιστήμιο, που μυρίστηκε ότι το Νιου Έητζ πουλάει και μοιράζει μάστερ στην ομοιοπαθητική, με κανονικά μαθήματα, καθηγητές και πτυχιακή ενώ αν αριστεύσεις σου δίνουν και τη σκούπα του Χάρυ Πόττερ.

Η ομοιοπαθητική, στη μορφή που την γνωρίζουμε σήμερα αναπτύχθηκε τα τελευταία 200 χρόνια από τον Γερμανό Samuel Hahnemann και παρόλο που θα περίμενε κανείς να εξαλειφθεί με την ανάπτυξη της παθολογίας, της φυσιολογίας και της βιολογίας του κυττάρου παρόλα αυτά επιμένει. Βρίσκεται στο προσκήνιο χάρη σε απεγνωσμένες νοικοκυρές, που αγοράζουν τα βιβλία για να απαλλαγούν από την κυτταρίτιδα και τα παχάκια, από ανθρώπους σε μη αντιστρεπτές παθολογικές καταστάσεις, που αναζητούν εως τέλους την θεραπεία και φυσικά από άτομα, που είναι εναρμονισμένα με την «ιδεολογία» της αναζήτησης της πνευματικότητας αντιδρώντας ενάντια στον υλικό μάταιο τούτο κόσμο.

Οι θεμέλιοι λίθοι της ομοιοπαθητικής είναι δύο. Η πρώτη αρχή είναι ότι το όμοιο θεραπεύει το όμοιο, όπου οι ασθενείς με τα Χ συμπτώματα θα θεραπευθούν από το σκεύασμα που προκαλεί τα Χ συμπτώματα σε υγιή άτομα. Η δεύτερη αρχή είναι ότι τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα (καθώς δεν πρόκειται περί φαρμάκων) είναι ότι διατηρούν τη βιολογική τους δράση ακόμα κι αν διαλυθούν στο νερό σε σημείο ώστε να μην μείνει σχεδόν κανένα μόριο της ουσίας σε αυτό (πέραν του αριθμού Avogadro). H δεύτερη αυτή αρχή βασίζεται σύμφωνα με τους ομοιοπαθητικούς στο γεγονός ότι το νερό «θυμάται» όποια ουσία διαλυτοποιήθηκε μέσα σε αυτό και άρα μπορεί να διατηρήσει τις θεραπευτικές ιδιότητές της.Μάλιστα. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να κατουράτε στη θάλασσα γιατί μπορεί να δηλητηριάσετε τις φάλαινες στην Ιαπωνία.

Αν τα πείτε αυτά σε κάποιον υπέρμαχο της ομοιοπαθητικής εκτός του ότι θα σας πει ότι τόσοι πεθαίνουν από ιατρικές συνταγές (αστικός μύθος) θα αρχίσει να μιλάει για το περιβόητο επιστημονικό άρθρο του Benveniste στο Nature, αποδεικνύοντας το γεγονός ότι για να έφτασε να δημοσιευθεί σε ένα από τα γνωστότερα επιστημονικά περιοδικά άρα είναι και σωστό. Λάθος. Το Nature στη συνέχεια εξέτασε τη δημοσίευση και ανακάλυψε ότι τα συμπεράσματα δεν είχαν εξαχθεί σωστά, όπως και η μεθοδολογία έμπαζε από παντού. Επίσης την έρευνα του Benveniste την είχε χρηματοδοτήσει μεγάλη εταιρεία που παρασκεύαζε ομοιοπαθητικά σκευάσματα.

Ρίχνοντας μια ματιά σε reviews (Ernst, 2002, McCarney et al, 2004) πάνω στην ομοιοπαθητική το συμπέρασμα όλων είναι :

“Η υπόθεση ότι ομοιοπαθητικά σκευάσματα οδηγούν σε κλινικά αποτελέσματα, τα οποία είναι διαφορετικά ή ανώτερα από τα ίδια αποτελεσματα που προκαλούν placebo ουσίες ή όποια άλλη κλινική εφαρμογή, δεν αποδεικνύεται. Μέχρι να υπάρξουν πιο αξιόπιστα αποτελέσματα, η ομοιοπαθητική, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί ως μορφή θεραπείας.”

2. Bελονισμός

Ένα φάρμακο ποτέ δεν θα δείξει σε 50 άτομα το ίδιο κλινικό αποτέλεσμα. Θα υπάρχει το στατιστικό δείγμα, που θα εμφανίσει θετική απόκριση, άρα και σχεδόν πλήρη απομάκρυνση των παθολογικών συμπτωμάτων, θα υπάρχουν αυτοί που δεν θα αντιδράσουν καθόλου στο φάρμακο, αυτοί που θα χειροτερέψουν και τέλος αυτοί που θα εμφανίσουν μια ανάμικτη συμπτωματολογία. Χάρη σε πολλές φάσεις προκλινικών και κλινικών δοκιμών ακόμα και όταν ένα φάρμακο έχει κυκλοφορήσει στην αγορά, οι ειδικοί προσπαθούν να καταλάβουν πώς το φάρμακο απορροφάται, διανέμεται και απομακρύνεται από τον οργανισμό και ποιό είναι το θεραπευτικό και τοξικολογικό του προφίλ.

Στην περίπτωση του βελονισμού τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει. Ο βελονισμός προέρχεται από την Κίνα και βασίζεται στο «ξεκλείδωμα» του τσι ή της ενέργειας, αποκαθιστώντας την ισορροπία του γιν και του γιανγκ τοποθετώντας βελόνες σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Όταν το τσι δεν πέσει σε μποτιλιάρισμα και οι βελόνες κάνουν το κόλπο τότε αυτό ρέει στο σώμα μέσω 14 οδών χαρίζοντας καλή υγεία, ομορφιά ενώ όταν ρέει μια χαρούλα τότε θεραπεύει κρεατοελιές, κρυολογήματα, καρκίνους, οσφυαλγίες και καμιά διακοσαριά άλλες ιατρικές περιπτώσεις.

Φυσικά ο βελονισμός έχει μία παράδοση 2000 χρόνων και το σέβομαι ως κομμάτι της κινέζικης ιστορίας και λαογραφίας, αλλά πώς μπορώ να εμπιστευθώ κάτι που γενικεύει την εποχή που μιλάμε πλέον για στοχευμένη γονιδιακή θεραπεία και για φάρμακα υποκυτταρικής κλίμακας, δίχως να λαμβάνει υπ΄όψιν τα διαφορετικά ανατομικά, βιοχημικά, φυσιολογικά κτλ χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή? Και μου φαίνεται και περίεργο πόσο πετυχημένοι ήταν οι Κινέζοι βελονιστές τη στιγμή που στην αρχαία Κίνα ήταν ανίερο να παίξουν το ρόλο του ανατόμου με πτώματα... Φυσικά μπορώ να δεχτώ ότι ο βελονισμός μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο λόγω της έκκρισης ενδορφινών και κατεχολαμινών (Amanzio et al, 2001, Staud et al 2006) και να έχει κάποιο Placebo αποτέλεσμα, αλλά δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως η εναλλακτική και «καθαρή» λύση απέναντι στα «κακά» χημικά των σατανικών φαρμακοβιομηχανιών. Ας μην ξεχνάει κανείς ότι ελέω πολιτικής ο Μάο προωθούσε τον βελονισμό έναντι της δυτικής ιατρικής ως ένα μέσο άσκησης προπαγάνδας, παρουσιάζοντας τους Κινέζους βελονιστές ως πρωτοπόρους έναντι των ιμπεριαλιστών γιατρών.

Κλείνω με κάτι «κλεμένο» αφιερωμένο στους ρεφλεξολόγους, ιριδολόγους, φυσιογνωμιστές, θεραπευτές δια της αφής και όλους αυτούς του τσίρκου τους, που αν προσπαθούσα να καλύψω θα έγραφα βιβλίο...και υπομονή αφήνω τον Τομ για το τέλος.

«Ένα από τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα (διότι ζώο είναι αναμφίβολα και ο άνθρωπος) είναι η ανάγκη της γνώσης για χάρη της γνώσης. Πολλά ζώα εκδηλώνουν περιέργεια, αλλά η περιέργεια αυτή δεν είναι για τα ίδια παρά μία πλευρά της διαδικασίας προσαρμογής. Ο άνθρωπος διψάει για μάθηση. Για πολλούς ανθρώπους, μάλιστα, αν κάποιος είναι προικισμένος με την ικανότητα να μαθαίνει τότε έχει υποχρέωση να μάθει. Κάθε κομμάτι γνώσης, οσοδήποτε μικρό, οσοδήποτε άσχετο με την πρόοδο ή την ευημερία μας, αποτελεί μέρος μιας ολότητας. Σε τούτη την ολότητα συμμετέχει ο επιστήμονας. Το να γνωρίζεις πραγματικά τη μύγα σημαίνει ότι κατέχεις ένα κομματάκι του μεγαλείου της Γνώσης. Αυτή είναι η πρόκληση και η χαρά της επιστήμης.» Του V. Dethier από το βιβλίο “To Know A Fly”, παράθεση από την μετάφραση του βιβλίου “Why people believe weird things” του Μichael Shermer.