O ορισμός της ζωής

Ψάχνοντας για τον ορισμό της ζωής ,του τί είναι ζωντανό, ο καθένας μπορεί εύκολα να συγκρίνει για παράδειγμα μια πέτρα και ένα φυτό και να καταλάβει ότι το φυτό είναι ζωντανό ενώ η πέτρα είναι απλά ένα άψυχο υλικό, χωρίς να τη διακρίνει οτιδήποτε ζωντανό.Πολύ εύκολο να απαντήσεις αλλά όταν το ερώτημα προσδιορίζεται καλύτερα στο ποιός είναι ο ορισμός της ζωής και όχι το τί σημαίνει για εμάς, τότε όλοι μας και κυριότερα οι βιολόγοι τί έχουν να πουν? Γιατί μέχρι τώρα έχουν προκύψει πάνω από 300 ορισμοί του τί είναι ζωή?Μας ενδιαφέρει πραγματικά να γνωρίζουμε αυτή την πληροφορία ή μπορούμε να κάνουμε και χωρίς έναν ορισμό που να προσδιορίζει τη ζωή?

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.Πώς ορίζεται ο ορισμός?Η λέξη ορισμός ορίζεται ως η ενέργεια περιγραφής μιας έννοιας, η απόδοση ερμηνείας. Για παράδειγμα ως εργένης, ορίζεται κάποιος που είναι άντρας αλλά ταυτόχρονα και ανύπαντρος. Το να είναι κάποιος άντρας δε τον κάνει απευθείας εργένη, ούτε αν ένα άτομο είναι ανύπαντρο. Όμως εδώ το θέμα είναι η ζωή κι όχι ο ορισμός του ορισμού ή του εργένη. Πολύ απλά λοιπόν αναζητώντας ορισμό για τη ζωή, το πρώτο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι το τί είναι ζωή κι όχι το τί σημαίνει η ζωή για εμάς ή πως την αντιλαμβανόμαστε μέσα από την καθημερινότητά μας.

Σε αυτό το συχνά λανθασμένο πλαίσιο οι επιστήμονες προσπαθούν να ερμηνεύσουν τη ζωή βάσει των ιδιοτήτων της, όπως ακριβώς έκαναν οι αλχημιστές το Μεσαίωνα. Για παράδειγμα βασισμένοι μόνο στην παρατήρηση των ιδιοτήτων ουσιών αποκαλούσαν νερό, το μέσο αυτό όπου διαλυτοποιείται οτιδήποτε ή για παράδειγμα το aqua fortis (ισχυρό νερό) ορίζονταν σαν το νερό όπου διαλυτοποιούνται τα μέταλλα ενώ στην ουσία είναι το νιτρικό οξύ. Μόλις τον 18^ο αιώνα , τέθηκαν οι βάσεις της θεωρίας της χημείας και μπόρεσε να δοθεί στο νερό ο ορισμός ...νερό είναι το χημικό μόριο Η₂Ο.

Άρα όπως και με τη θεωρία της χημείας, σύμφωνα με την Carol Cleland, που διδάσκει φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο του Κολοράντο και εργάζεται στο ινστιτούτο Αστροβιολογίας της ΝΑSA, πρέπει να υπάρξει ¨θεωρία της ζωής¨. Βάσει μιας ενοποιημένης θεωρίας της ζωής θα μπορούσαμε να καταλάβουμε τί έχει πραγματικά σημασία γύρω από το φαινόμενο της ζωής, ποιές μορφές μπορεί να πάρει και γιατί και αν θα μπορούσαμε να συνδέσουμε φαινόμενα μεταξύ τους, που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε. Ακόμη θα μπορούσαμε να καταλάβουμε ποιές απαραίτητες για τη ζωή λειτουργίες είναι κοινές για τη ζωή όπως την ξέρουμε αλλά και όπως δεν την ξέρουμε.

Σύμφωνα με την Carol Cleland , ο πιο σωστός τρόπος για να περάσουμε υπό αμφισβήτηση τις παλιές ιδέες,είναι να ξεχάσουμε την αναζήτηση ορισμού της ζωής και να αποκτήσουμε επίπεδο σύγκρισης για να χτίσουμε μια ενοποιημένη θεωρία ακόμη και βάσει δεδομένων για εξωγήινους οργανισμούς σε άλλους πλανήτες.!Μην πάει όμως το μυαλό σας σε πράσινα ανθρωπάκια με κεραίες και ιπτάμενους δίσκους, που απαγάγουν αγελάδες και ήταν κολητοί με τους Ελ από το Σείριο.

Αρχικά οι αστροβιολόγοι της NASA πίστευαν ότι ο δείκτης έμβιων συστημάτων θα ήταν η ικανότητά τους να μετατρέπουν απλά μόρια σε οργανικές ενώσεις και να διαθέτουν γενετική πληροφορία. Δηλαδή είχαν αποδεχθεί πως εξωγήινοι οργανισμοί θα είχαν τη γενετική πληροφορία οργανωμένη σε γονίδια και θα μπορούσαν να παράγουν CO2 κατά τον μεταβολισμό, όπως ακριβώς πολλά βακτήρια και ανώτεροι οργανισμοί στη Γη (πάλι Γη-κεντρική θεώρηση). Αρχικά αυτή η υπόθεση ενισχύθηκε από τις πρώτες μετρήσεις του Viking στην επιφάνεια του Άρη το 1976, όπου κάπως φαινόταν να καταναλώνεται CO2, αλλά στη συνέχεια οι ενδείξεις διακόπηκαν.Οι επιστήμονες αποφάσισαν ότι δεν υπήρχε ζωή σύμφωνα με τον ορισμό τους, αλλά μήπως ο ορισμός τους για την εξωγήινη ζωή ήταν λάθος? Το 2007, μετά από 40 χρόνια δόθηκε μια πιθανή εξήγηση για τις αρχικές θετικές ενδείξεις και τις μετέπειτα αρνητικές, βάσει οργανικής χημείας και λανθασμένης προσέγγισης ανάλυσης εδαφικών δειγμάτων από το Viking, η οποία ενδεχομένως πυροδότησε την καταστροφή πιθανών «μικροβιακών» μικροοργανισμών στους «δοκιμαστικούς σωλήνες» του οχήματος της NASA.

Από τα περατα του διαστήματος όμως, η θεωρία της ζωής θα μπορούσε να εξηγήσει όχι μόνο την ύπαρξη μικροοργανισμών σε άλλους πλανήτες αλλά και νέους που δημιουργούνται από το μηδέν υπό εργαστηριακές συνθήκες. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και ένας πρωτοπόρος βιοεπιστήμονας, ο Craig Venter, ο οποίος κατάφερε να κατασκευάσει μία ελάχιστη λίστα γονιδίων, που είναι απαραίτητη για ένα «κούφιο» κύτταρο να πάρει μπροστά και να μετατραπεί σε ζωντανό και διαιρούμενο οργανισμό. Πως θα προσεγγιστεί όμως ένας οργανισμός, εξ ολοκλήρου κατασκευασμένος σε συνθήκες εργαστηρίου μετά από κόψιμο-ράψιμο του γενετικού υλικού άλλων οργανισμών?

Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο Μark Bedau (ProtoLife, Italy), o oποίος τρέχει σε μια επιστημονική κούρσα παραγωγής συνθετικής ζωής και δηλώνει ότι όλοι θα μείνουμε έκπληκοι μέσα σε 3-10 χρόνια. Τονίζει και αυτός ότι ένα σύστημα χρειάζεται την εκπλήρωση μιας «Τριάδας» προϋποθέσεων για να κατηγοριοποιηθεί ως ζωντανό. Η ζωή χρειάζεται ένα «δοχείο», ένα μηχανισμό διατήρησης και μεταβίβασης της γενετικής πληροφορίας και ένα τρόπο να συλλαμβάνει και να χρησιμοποιεί ενέργεια. Θυμάμαι σαν φοιτητής απλοποιούσαμε αυτό το μοντέλο στο ότι οτιδήποτε ζωντανό χαρακτηρίζεται από τον μεταβολισμό (ενέργεια) και την αναπαραγωγή (μεταβίβαση γενετικού υλικού). Βάσει αυτής της Βιολογικής Τριάδας όλες αυτές οι τρείς συνθήκες είναι αλληλένδετες και πρέπει να ισχύουν παράλληλα, αλλιώς ένα σύστημα δεν χαρακτηρίζεται ως ζωντανό (όπως οι ιοί).

Ίσως τελικά το πάντρεμα της Φιλοσοφίας και της Βιολογίας να βοηθήσει τη δεύτερη να ξεφύγει από την αποσπασματική εξήγηση υποκατηγοριών διαφόρων φαινομένων. Θα αποτελέσει ίσως τον καταλύτη για να τραβήξει τη Βιολογία από το μικροσκόπιο και να κοιτάξει γύρω της προς το σύνολο, συνδυάζοντας τα κομμάτια ενός «απόκρυφου» και μυστηριακού παζλ, που θα δώσει ώθηση προς νέους τομείς και την ευκαιρία να ισορροπηθεί και η τάση των νεοφώτιστων μικρών θεών να ξεφεύγουν από τα όρια. Για τους περισσότερους όμως το τί είναι ζωή δεν ακουμπά σε τέτοιου είδους επιστημονικές αναλύσεις και μεγάλη μερίδα δεν θα αποκτήσει ποτέ πρόσβαση σε αυτή την πληροφορία.Μήπως τελικά ακριβώς επειδή δεν μπορούμε να δώσουμε απάντηση στον εαυτό μας προσπαθούμε να κορέσουμε αυτή την απορία μας με αμέτρητες αναλύσεις και δεδομένα από τα βάθη των ωκεανών ως τα άκρα του ηλιακού μας συστήματος? Το μόνο θετικό είναι ότι ο καθένας αντιλαμβάνεται τη ζωή με το δικό του τρόπο και αυτό ακριβώς δίνει έναν πλουραλισμό και έναν παλμό, ταιριαστό στη ζωή και μόνο, σαν φόρο τιμής.

Ας μην ξεχνάμε τέλος, ότι υπάρχει το παράδειγμα του πρώτου Βιολόγου/Φιλόσοφου, (ο οποίος έκανε και μία από τις πρώτες καταγραφές ζωντανών οργανισμών) που συν τοις άλλοις οδήγησε το πνεύμα σε άλλα επίπεδα και έζησε πριν 2500 χρόνια στην Ελλάδα. Το όνομα αυτού, Αριστοτέλης.

YΓ:Όποιος έφτασε μέχρι το τέλος πρέπει να έχει κάποιο πρόβλημα...ή πολύ χρόνο!

έμπνευση-μετάφραση-κλοπυπέηστ σημείων