Ο Θαυμαστός Κόσμος της Πατέντας

Με αφορμη το αρθρο του Απειρωτα στο blog του μου δινεται εδω η ευκαιρια να επεκταθω λιγο γυρω απο τις δυο ισχυουσες αποψεις που υφιστανται αυτη τη στιγμη γυρω απο το θεμα του πατενταρισματος γονιδιων και τι ισχυει πραγματικα αυτη τη στιγμη κυριως στην Ε.Ε.

Ο ρολος της πατεντας ειναι να κατοχυρωσει νομικα την κυριοτητα και αποκλειστικο δικαιωμα χρησης μιας πρωτοτυπης και καινοτομου εφευρεσης αλλα και των κατα προεκταση εφαρμογων που προκυπτουν απο την ανακαλυψη μηχανισμων και ουσιων.

Τι υποστηριζουν ομως αυτοι που ειναι υπερ της επεκτασης της νομικης κατοχυρωσης γονιδιων και οργανισμων?Μετα τη βιοτεχνολογικη "επανασταση" και εγκαθιδρυση πολλων εταιριων και εκπαιδευτικων φορεων στο χωρο της γενετικης μηχανικης και της μοριακης βιολογιας δημιουργηθηκε η αναγκη της υπαρξης τετοιου νομικου πλαισιου ωστε να προστατευσει ερευνητες απο τους ανταγωνιστες τους με σκοπο να μπορουν να δημοσιοποιουν τα αποτελεσματα της ερευνας τους χωρις το φοβο απο ανταγωνιστες αλλα και την προωθηση της καινοτομιας και της αναπτυξης στο χωρο αυτο (προσελκυση επενδυτικου ενδιαφεροντος, οικονομικη καλυψη της ερευνας κτλ). Πολλα παραγωγα ανθρωπινων γονιδιων αποτελουν πολυτιμες φαρμακευτικες ουσιες (ινσουλινη,αντικαρκινικες ουσιες) που ωφελουν τον ασθενη, ενω χωρις την υπαρξη των πατεντων δεν θα μπορουσε να στηριχθει οικονομικα η ερευνα, αναπτυξη και διαθεση τους. Οι αλληλουχιες γονιδιων ή/και υπολοιπων γενετικων τοπων που δεν αφορουν αποκλειστικα καποιο εκφραζομενο προϊο, δεν πατενταρονται, παρα μονο οι εφαρμογες που προκυπτουν απο την ταυτοποιηση της λειτουργιας τους και θετονται στο ιδιο επιπεδο με αλλες τεχνολογικες εφαρμογες. Ακομη οι κινδυνοι που προκυπτουν ενδεχομενως απο νεες τεχνικες που βασιζονται σε γονιδια δεν εχουν σχεση με το καθεαυτο τους "πατενταρισμα" αλλα με την ανακαλυψη τους. Η κατοχυρωση πατεντας για εναν οργανισμο αφορα μονο γενετικα τροποποιημενα φυτα, ζωα, βακτηρια κτλ ωστε να μπορεσει ο "εφευρετης" να προωθησει καποια εφαρμογη/καταναλωτικο προϊον μεσω της αναπτυξης και χρησης του γενετικου υλικου ΓΤΟ (γενετικα τροποποιημενων οργανισμων), ενω ενα γονιδιο στη φυσικη του κατασταση δεν μπορει να κατοχυρωθει παρα μονο σαν απομονωμενη και ταυτοποιημενη αλληλουχια.

Στην αντιπερα οχθη, αυτοι που ζητουν την καταργηση των πατεντων, χρησιμοποιουν ως επιχειρημα οτι τα γονιδια αποτελουν κτημα ολων μας και πρεπει η προσβαση σε αυτα να ειναι ανοιχτη, ενω θεωρειται επιτακτικη η αναγκη του ορισμου της διακρισης μεταξυ εφευρεσης και ανακαλυψης οσον αφορα γενετικο υλικο. Επισης, δεν μπορει να τιθεται το ιδιο νομικο πλαισιο που ισχυει για προϊοντα και τεχνικες εφαρμογες και σε ζωντανους οργανισμους και τα παραγωγα τους, ενω προσβαλλει ηθικα την ζωη, καθως γινεται ενα μεσο υπο εργαστηριακες συνθηκες με σκοπο την προωθηση επιχειρηματικων συμφεροντων και μεγιστοποιηση του κερδους. Το θεμα των γονιδιων BRCA1 και BRCA2 που σχετιζονται με την αναπτυξη καρκινου του μαστου αποτελει υποθεση-παραδειγμα των εμποδιων που θετονται στην ιατρικη εφαρμογη απο τριτους οταν ισχυει μια πατεντα. Συγκεκριμενα η εταιρια που ειχε πατενταρει τα δυο αυτα γονιδια, και ειχε αναπτυξει γονιδιακα, διαγνωστικα τεστ βασει μεταλλαξεων που παρατηρουνται σε αυτα , ειχε εφαρμοσει μια επιθετικη πολιτικη που απαγορευε την υπαρξη οποιοδηποτε αλλων διαγνωστικων τεχνικων που βασιζονται σε αυτα τα γονιδια, δημιουργωντας μονοπωλιακο περιβαλλον γυρω απο την εκμεταλλευση τους. Το επομενο βημα οπως ηταν και αναμενομενο ηταν να φτασει η τιμη ενος τεστ στα 3000$...ενω καθε χρονο μονο στην Αμερικη 190.000 γυναικες διαγνωσκονται με καρκινο του μαστου.

Στην Ε.Ε., απο τον Ιουλιο του 98 με την 98/44/ΕC κοινοτικη ντιρεκτιβα, προστατευονται νομικα με διπλωματα ευρεσιτεχνιων ολες οι βιοτεχνολογικες "εφευρεσεις" σε ολα τα κρατη μελη. Ο σκοπος ειναι να εναρμονιστουν οι ευρωπαϊκες κυβερνησεις με τους ορισμους που περιεχονται στην 98/44 και αφορουν το πατενταρισμα εφευρεσεων που εχουν να κανουν με φυτα, ζωα και τον ανθρωπο, ωστε να προωθηθει καινοτομο δυναμικο και ανταγωνιστικοτητα στην επιστημη και τη βιομηχανια, οπως δηλωνεται χαρακτηριστικα στο περιεχομενο της. Περιεργο ομως ειναι οτι απο το 2002 εκκρεμουν δικαστικες αποφασεις κατα 9 μελων-κρατων (Γερμανια, Αυστρια, Γαλλια, Βελγιο, Ολλανδια, Λουξεμβουργο, Σουηδια, Ιταλια, Πορτογαλια)που δεν ενσωματωσαν την 98/44 στο ισχυον νομοθετικο τους πλαισιο .